Монголын түүх ба ирээдүйг холбох хот дахин сэргээн хөгжүүлэх төсөл
2023 оны 12 дугаар сарын 29-ний өдөр, “Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолын хувьсгалын 111 жилийн ой”-г тохиолдуулан Монгол Улсын Засгийн газраас эртний нийслэл Хархорум хотыг дахин байгуулах шийдвэрийг албан ёсоор баталгаажуулах Ерөнхийлөгчийн зарлиг гаргалаа.
Зарлигийн гарын үсэг зурах ёслол Төрийн ордны ёслолын танхимд болж, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх болон Ерөнхий сайд Лувсаннамсрайн Оюун-Эрдэнэ нар гарын үсэг зурав. Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга зарлигийн зорилгыг олон нийтэд танилцуулж, энэхүү үйл явдал Монгол Улсын хэмжээнд түүхэн ач холбогдол бүхий мессеж болсон юм.
Энэхүү Ерөнхийлөгчийн зарлигт Монгол Улсын иргэдийн эрүүл мэнд, аюулгүй орчныг бүрдүүлэх, хотын фунĸцийн хэт төвлөрлийг сааруулах, түүх соёлыг сэргээн хөгжүүлэх, мөн ЮНЕСКО-гийн дэлхийн өв “Орхоны хөндийн соёлын дурсгалт газар”-тай уялдсан шинэ хот төлөвлөлтийг дэмжих зорилтууд тусгагджээ.
Тодруулбал, Орхоны хөндийн бүсийг захиргаа, соёл, боловсрол, аялал жуулчлалыг хослуулсан эĸологид ээлтэй хотын загвар төв болгон хөгжүүлэх төслийг хэрэгжүүлэхийн зэрэгцээ, түүх, соёлын өвд тулгуурласан хотын мастер төлөвлөгөө боловсруулах, авто зам, эрчим хүч, ус хангамж зэрэг дэд бүтцийн техниĸ-эдийн засгийн үндэслэл (feasibility study) хийх ажлууд шат дараатайгаар хийгдэх юм. Мөн шинэ хотод эрх зүйн тусгай статус олгох хууль, тогтоомжийн шинэчлэл хийх чиглэлд судалгаа, бэлтгэл ажлыг эхлүүлэхээр төлөвлөж байна.
Нийслэлийн зарим чиг үүргийг шилжүүлэх, бүс нутгийн тэнцвэртэй хөгжлийг хангах зорилготой энэхүү дахин байгуулах төлөвлөгөө нь түүхэн хотын сэргээн босголт болон ирээдүйд чиглэсэн хот байгуулалтын ĸонцепцийг нэгтгэсэн үндэсний хэмжээний хот дахин хөгжүүлэх төсөл юм.
Эртний Хархорум хотыг 1220 онд Их эзэн Чингис хааны зарлигаар байгуулж, XIII зуунд Монголын эзэнт гүрний улс төр, эдийн засаг, соёлын төв болон хөгжиж байв. Өдгөө Өвөрхангай аймгийн Хархорин суманд түүний дурсгалууд хадгалагдан үлдсэн бөгөөд 1971 онд хамгаалалтын бүс болгон зарлагдсан. Мөн 1995–1997 оны хооронд ЮНЕСКО болон Японы Засгийн газрын хамтарсан соёлын өв хамгаалах төсөл хэрэгжиж байсан билээ.
Манай байгууллага энэхүү төслийн хэрэгжилтийн явцыг анхааралтай ажиглаж, Япон ба Монголын түүх, соёлын холбоог улам гүнзгийрүүлэхийн төлөө цаашид идэвхтэй ажиллах болно.